‘Tam kapanma’ günlerini yaşayan Türkiye’de, süreç başladığından beri ilk kez semt pazarları kuruldu. 29 Nisan-8 Mayıs arasını ‘boş geçen’ pazarcılar bugün tezgahlarını açtı.
Şarköy ilçesindeki semt pazarında esnaf da müşteri de fiyatların yüksekliğinden şikayetçiydi. Fiyatlar esnafa göre halde uçmuş, semt sakinlerine göre tezgahta kudurmuştu!
Saat 13:00 civarında ne HES kodu kontrolü nede ateş ölçümü yapan vardı. Sonrasında girdiğim pazarda hem esnafın hem de semt halkının nabzını yoklamaya çalıştım. İçerideki kalabalık, pazardan vazgeçilemediğinin işaretiydi.
Tezgahların arası açıktı ama çoğunda elle ürün seçme alışkanlığı sürüyordu, sosyal mesafe hiçe sayılıyordu.
Şarköyde Cuma günü kurulan Cuma pazarı Cumartesi günü Cumhuriyet mahallesinde Cuma pazarı kurulan yere kuruldu Salı günleri kurulan pazar aynı yere İstiklal mahallesine Cumartesi günü kuruldu. Şarköy’de kalabalığı önlemek amacıyla bu aynı gün ayrı mahallede kurulan pazar vatandaş tarafından ilgi gördü aynı şekilde Mürefte ve Hoşköy mahallesinde vatandaşların alış veriş ihtiyacını karşılamak için Çarşamba günü Müreftede Perşembe Hoşköy mahallelerinde kurulan Pazar Cumartesi günü kuruldu. Şarköy Belediyesi pazarlarda yoğunluk olmasın engellemek için aynı günde 4 mahalleye pazar kurdurdu.
İlk merak ettiğim şey, 26 Nisan’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yaptığı ‘tam kapanma’ duyurusundan sonra pazarcıların elinde ürün kalıp kalmadığı, mallarını atıp atmadığıydı. Atan da olmuştu atmayan da. Anladığım kadarıyla pazarcılık ve manav işini birlikte yürütenler ve 26 ile 29 Nisan arasında ellerindeki malı bir şekilde eritebilenler için sorun yoktu. Eritemeyen ise zarara girmişti.Tekrdağ Valisi Aziz Yıldırım Tekirdağ’da kurulan semt pazarlarını denetlerken aynı şekilde çeve ilçe kaymakamları pazarları denetledi.
17 günlük süreçte haftanın her günü ya da belirli günleri farklı semtlerde tezgah açarken haftada bire inmek can sıkıcıydı. Hepsi kazancından olmuştu bu sürede. Pazarcıların çoğu marketler altı gün açıkken kendilerine sadece bir gün izin verilmesine bozulmuştu.
‘Kalmasın diye ürünü azaltanlar…’
‘Tam kapanma’ için, “Böyle bir mantık yok” diyen ve bugün elinde kalmasın diye her zamankinin yarısı kadar ürünle geldiğini söyleyen pazarcı esnafı şöyle devam etti: “Devletin destek vermesi gerek ama vermiyor.”
“Bugün satamazsam haftaya cumartesiye kadar pazar yok, elimde kalmasın” diyerek aldığı ürünü yarıya düşüren bir başka esnaf da vardı.
“Kimse malını atmadı, halde de köyde de.. hepsi hikaye”, ‘O görüntüler göstermelik” diyerek ülkedeki ahvalden memnun olduğunu ifade edenler, en azından şikayet etmeyenler de yok değildi!
Tezgahı boşken, “Çok meşgulüm konuşamıyorum” diyen birkaç pazarcının ise ‘etliye sütlüye karışmayanlar’dan olduğunu düşünerek yanlarından ayrıldım.
Pazara girmişken aldığını taşımakta güçlük çekenlere yardım eden eşleri unutmayalım.
‘Badem bir liraydı 5-6 lira oldu’
Bayrampaşa Hali’nden mallarını alan çoğu pazarcı pazarların kurulacağı duyulunca fiyatların yükseldiğinde hemfikir. Patlıcan, bakla satan Samet, “Halde fiyatlar uçtu, hale fırsat doğdu” derken yukarıda adları geçen amca yeğen Nihat ve Ömer Oktay gece fiyatlar çok yüksek olduğu için sabah erken saatte gitmiş hale; nispeten biraz daha ucuza alabilmişler. Bir başka esnaf ise lafa girip, “Fiyatlar en az yüzde 300 arttı, tabii bu da vatandaşa yansıyor” diye yakındı.
Fiyatların tavan yaptığını vurgulayan Ergin bey, “Çengelköy 3 liradan 7 liraya fırladı” diyerek diğerlerine destek verdi.
Osman bey de pazarcıların her semtte aynı gün işe çıkacak olması nedeniyle halde fırsatçılık yapıldığını savunanlardan: “Dört gün önce badem 1 liraydı bugün 5-6 lira.”
Pazara alışverişe gelenler de dertliydi! Tek tek fiyat listesi tutmadım ama kilosu 5 liranın altında sebze ve meyve yok gibiydi.
Kerime hanım, “Oğlum çok pahalı, son geldiğim pazara göre” diye dert yanarken Sevil hanım, “8 liraya salatalık gördüm alınır mı o fiyata” diye yakındı.
İşyerine ve evine alışveriş yapan Çetin bey de bu ikiliyle hemfikirdi: “Fiyatlar en az yüzde 20 yüksek son geldiğim pazara göre. Her cumartesi geliyorum.”
Mustafa bey, “Her şey ateş pahası” dedi ve özellikle emekliler için alım gücünün çok düştüğünün altını çizdi.
Ayşegül hanım ve eşi, “Çıldırmış bunlar markette daha ucuz; 7 liraya aldığımız muz 15 liraydı” diyerek pazarı terk ederken iki arkadaş, “Son geldiğimizde erik 25 liraydı, şimdi 35 lira” diye söylenerek geçti yanımdan.
“Fiyatlar nasıl” diye sorduğum Nuran hanım ise yeğenlerine çilek aldığını belirterek, “Canları istemişti mecbur aldım 15 lira verdim; aşırı pahalı ama kıyamadım” dedi. Çilek dışında sadece elma ve salatalık -o da en ucuzundan- aldığını vurguladı ve isyan etti: “Fiyatlar kudurmuş. Başka bir şey almadan gideceğim. 6-7 liraya domates alamam. Markette daha ucuz.”
Gündem
Gündem
Gündem